Przez jedną Mszę św. odbiera Pan Bóg większą cześć, aniżeli odbiera w niebie od wszystkich Aniołów i Świętych.
o. Marcin z Kochem
o. Marcin z Kochem
Pan Bóg przez nic nie może być z większą czcią uwielbianym, jak przez niepokalaną ofiarę Ołtarza.
św. Wawrzyniec Justynian
św. Wawrzyniec Justynian
Są cztery główne cele Mszy świętej:
1. Pierwszym jest: oddanie Panu i Bogu naszemu tej najwyższej i największej czci, jaka się Jemu, jako naszemu Stwórcy, jako naszemu Początkowi i naszemu ostatecznemu Celowi i Końcowi od nas należy. Ofiarowanie Mszy św. jest właśnie najlepszym oddaniem tego największemu hołdu Panu i Bogu Naszemu!2. Drugim celem Mszy św. jest dziękczynienie za wszystkie łaski i dary otrzymane od Pana i Boga naszego; - ofiarowanie Mszy św. jest najmilszą podzięką od nas Panu Bogu złożoną.3. Trzecim głównym celem Mszy św. jest przebłaganie Pana i Boga naszego za liczne grzechy i winy nasze, jak też i za kary przez nie zasłużone; - i tu znowu nie ma dzielniejszego środka nad ofiarowanie Mszy św., tak za żywych, jak i za umarłych.4. Czwartym wreszcie celem Mszy św. jest uproszenie, tak sobie, jak i drugim, od Pana Boga łask tak duchownych, jak i doczesnych nam potrzebnych, do czego ofiarowanie Mszy św. jest środkiem najdzielniejszym.
Ponieważ Msza św. jest ze wszystkich czynności najpoważniejszą i najświętszą, więc jasno już z tego samego wynika, że wszyscy są obowiązani podczas niej zachować się z jak największą pobożnością, z jak największym uszanowaniem, skromnością, powagą, zebraniem i skupieniem ducha, a zwłaszcza w milczeniu, i to tym bardziej, jeśli chcą ze Mszy świętej korzyść odnieść.
Obrzędy MSZY ŚWIĘTEJ według nadzwyczajnej formy rytu rzymskiego
Objaśnienia
K. = Kapłan W. = Wierni † = Znak Krzyża
Tekst na podstawie "Mszału Rzymskiego z dodaniem Nabożenstw Nieszpornych",
opactwo św. Piotra i Pawła w Tyńcu, Imprimi potest: Petrus Rostworowski, O.S.B. Prior
Archiabbatiae Tyniecensis, Imprimatur: Brugis, die 31 Maii 1956, M. de Keyzer, vic. gen. W
Kanonie dodano wspomnienie św. Józefa (zgodnie z Mszałem typicznym z 1962 r. ).
Nuty w zapisie kwadratowym na podstawie „Liber Usualis” A.D. 1961.
MSZA KATECHUMENÓW
1. Asperges - Aspersja
(tylko w Mszach uroczystych)
2. Psalm wstępny
Kapłan stanąwszy u stopni ołtarza, żegna się znakiem krzyża i odmawia antyfonę:
K. W imię Ojca + i Syna i Ducha Świętego. Amen.
Przystąpię do ołtarza Bożego.
W. Do Boga, który jest weselem moim od młodości.
S. In nomine Patris, (+) et Filii, et Spiritus Sancti. Amen.
Introibo ad altare Dei.
M. Ad deum qui laetificat juventutem meam.
Psalm 42
K. Bądź mi sędzia, o Boże i rozsądź sprawę moją z narodem bezbożnym; wybaw mnie od człowieka niedobrego i fałszywego
W. Wszak Ty jesteś, o Boże mocą moją; czemu mnie odrzucasz i czemu smutny chodzę, gdy nieprzyjaciel mnie nęka?
K. Ześlij światłość Swoją i prawdę Swoją; one mnie poprowadzą i przywiodą na góre święta Twoją, aż do przybytków Twoich.
W. I przystąpię do ołtarza Bożego, do Boga, który jest weselem moim od młodości
K. Chwalić Cię będę przy dźwiękach cytry, Boże, Boże mój; czemuś smutna, duszo moja, i czemu mnie trwożysz?
W. Ufaj Bogu, albowiem jeszcze uwielbiać Go będę, jako Zbawcę i Boga mego.
K. Chwała Ojcu i Synowi, i Duchowi Świętemu
W. Jak było na początku, teraz i zawsze i na wieki wieków Amen.
K. Przystąpię do ołtarza Bożego
W. Do Boga, który jest weselem moim od młodości
S. Judica me Deus, et discerne causam meam de gente non sancta: ab homine iniquo et doloso erue me.
M. Quia tu es Deus fortitudo mea: quare me repulisti, et quare tristis incedo, dum affligit me inimicus?
S. Emitte lucem tuam, et veritatem tuam: ipsa me deduxerunt, et adduxerunt in montem sanctum tuum, et in tabernacula tua.
M. Et introibo ad altare Dei: ad Deum qui laetificat juventutem meam.
S. Confitebor tibi in cithara Deus, Deus meus: quare tristis es anima mea, et quare conturbas me?
M. Spera in Deo, quoniam adhuc confitebor illi: salutare vultus mei, et Deus meus.
S. Gloria Patri, et Filio, et Spiritu Sancto.
M. Sicut erat in principio et nunc, et semper, et in saecula saeculorum. Amen.
S. Introibo ad altare Dei
M. Ad Deum qui laetificat juventutem meam.
3. Confiteor - Spowiedź powszechna
Wobec Boga i Kościoła powszechnego oskarżamy się publicznie o winy nasze, abyśmy tym głębszą sobie obudzili skruchę
K. Wspomożenie nasze (+) w Imieniu Pana.
W. Który stworzył niebo i ziemię.
S. Adjutorium nostrum (+) in nomine Domini
M. Qui fecit coelum et terram
Kapłan głęboko pochylony odmawia spowiedź ogólną
K. Spowiadam się Bogu wszechmogącemu, Najświętszej Maryi zawsze Dziewicy, świętemu Michałowi Archaniołowi, świętemu Janowi Chrzcicielowi, świętym Apostołom Piotrowi i Pawłowi, wszystkim Świętym i wam, bracia, że bardzo zgrzeszyłem, myślą, mową i uczynkiem: Ksiądz uderza się trzykroć w piersi moja wina, moja wina, moja bardzo wielka wina. Przeto błagam Najświętszą Maryję zawsze Dziewicę, świętego Michała Archanioła, świętego Jana Chrzciciela, świętych Apostołów Piotra i Pawła, wszystkich świętych, i was, bracia, abyście się za mnie modlili do Pana Boga naszego.
S. Confiteor Deo omnipotenti, beatae Mariae semper virgini, beato Michaeli archangelo, beato Joanni Baptistae, sanctis Apostolis Petro et Paulo, omnibus Sanctis et vobis fratres, quia peccavi nimis cogitatione, verbo, et opere: mea culpa, mea culpa, mea maxima culpa. Ideo precor beatam Mariam semper virginem, beatum Michaelem archangelum, beatum Joannem Baptistam, sanctos Apostolos Petrum et Paulum, omnes Sanctos, et vos fratres, orare pro me ad Dominum Deum nostrum.
Ministrant i wierni proszą za kapłanem
W. Niech się zmiłuje nad tobą Bóg wszechmogący, a odpuściwszy ci grzechy twoje, niech cię doprowadzi do żywota wiecznego. S. Amen.
M. Misereatur tui omnipotens Deus, et dimissis peccatis tuis, perducat te ad vitam aeternam. S. Amen.
Ministrant i wierni mówią pochyleni
W. Spowiadam się Bogu wszechmogącemu, Najświętszej Maryi zawsze Dziewicy, świętemu Michałowi Archaniołowi, świętemu Janowi Chrzcicielowi, świętym Apostołom Piotrowi i Pawłowi, wszystkim Świętym i tobie, Ojcze, żem zgrzeszył bardzo myślą, mową i uczynkiem:
M. Confiteor Deo omnipotenti, beatae Mariae semper virgini, beato Michaeli archangelo, beato Joanni Baptistae, sanctis Apostolis Petro et Paulo, omnibus Sanctis et tibi, Pater, quia peccavi nimis cogitatione, verbo, et opere:
Uderzyć się trzykroć w piersi mówiąc:
moja wina, moja wina, moja bardzo wielka wina. Przeto błagam Najświętszą Maryję zawsze Dziewicę, świętego Michała Archanioła, świętego Jana Chrzciciela, świętych Apostołów Piotra i Pawła, wszystkich świętych, i ciebie, Ojcze, o modlitwę do Pana Boga naszego.
mea culpa, mea culpa, mea maxima culpa. Ideo precor beatam Mariam semper virginem, beatum Michaelem archangelum, beatum Joannem Baptistam, sanctos Apostolos Petrum et Paulum, omnes Sanctos, et te, Pater, orare pro me ad Dominum Deum nostrum.
Kapłan wstawia się za ogółem wiernych
K. Niech się zmiłuje nad wami Bóg wszechmogący, a odpuściwszy wam grzechy, niech was doprowadzi do żywota wiecznego.
W. Amen.
K. Pan wszechmogący i miłosierny niechaj nam udzieli przebaczenia, (+) rozgrzeszenia i odpuszczenia grzechów naszych.
W. Amen.
S. Misereatur vestri omnipotens Deus, et dimissis peccatis vestris, perducat vos ad vitam aeternam.
M. Amen,
S. Indulgentiam, (+) absolutionem et remissionem peccatorum nostrorum, tribuat nobis omnipotens et misericors Dominus.
M. Amen,
Lekko pochylony kapłan mówi dalej
K. O Boże, tchnij w nas życie nowe
W. A lud Twój rozraduje się w Tobie.
K. Okaz nam, Panie, miłosierdzie Twoje.
W. I daj nam zbawienie Twoje.
K. Panie, wysłuchaj modlitwy mojej
W. A wołanie moje niech do Ciebie dotrze.
K. Pan z wami.
W. I z duchem twoim.
K. Módlmy się
S. Deus, tu conversus vivficabis nos.
M. Et plebs tua laetabitur in
S. Ostende nobis, Domine, misericordiam tuam.
M. Et salutare tuum da nobis.
S. Domine, exaudi orationem meam.
M. Et clamor meus ad te veniat
S. Dominus vobiscum.
M. Et cum spiritu tuo.
S. Oremus.
Kapłan wstępuje po stopniach ołtarza - ministranci wstają razem i klękają na pierwszym stopniu. Wstępując po stopniach ołtarza kapłan mówi:
Zgładź nieprawości nasze, prosimy, Panie, abyśmy do przybytku najświętszego z czystym sercem zasłużyli Przez Chrystusa, Pana naszego. Amen.
Aufer a nobis, quaesumus, Domine, iniquitates nostras: ut ad Sancta sanctorum puris mereamur mentibus introire. Per Christum, Dominum nostrum. Amen.
Całując ołtarz, w którym są zawarte relikwie świętych:
Prosimy Cię, Panie, racz dla zasług Świętych Twoich, których szczątki (relikwie) tu się znajdują, oraz wszystkich Świętych odpuścić wszystkie grzechy moje. Amen.
Oramus te, Domine, per merita Sanctorum tuorum quorum reliquiae sunt, et omnium Sanctorum: ut indulgere digneris omnia peccata mea. Amen.
Podczas Mszy z asysta kapłan błogosławi kadzidło i mówi:
Niechaj cię Ten błogosławi, na którego cześć spalać się będziesz
Ab illo benedicaris in cujus honore cremaberis. Amen.
Kadzidło, które spala się i dym unoszący się w górę są symbolem naszych modlitw i ofiar. Kapłan okadza ołtarz, następnie diakon okadza celebransa jako przedstawiciela Chrystusa.
4. Introit
Kapłan przechodzi na prawą stronę ołtarza i odczytuje Introit przypadający na dany dzień.
CZĘŚĆ DRUGA
5. Kyrie - błagalne wołanie
Kyrie jest to krotka litania pochodząca z liturgii grekokatolickiej. Składa się ona z trzykrotnego wezwania o pomoc do każdej z Trzech Osób Trójcy Przenajświętszej
Kyrie jest to krotka litania pochodząca z liturgii grekokatolickiej. Składa się ona z trzykrotnego wezwania o pomoc do każdej z Trzech Osób Trójcy Przenajświętszej
K. Panie, zmiluj sie.
W. Panie, zmiluj się.
K. Panie, zmiluj sie.
W. Chryste, zmiluj sie.
K. Chryste, zmiluj sie.
W. Chryste, zmiluj sie.
K. Panie, zmiluj sie.
W. Panie zmiluj sie.
K. Panie, zmiluj sie.
W. Panie, zmiluj się.
K. Panie, zmiluj sie.
W. Chryste, zmiluj sie.
K. Chryste, zmiluj sie.
W. Chryste, zmiluj sie.
K. Panie, zmiluj sie.
W. Panie zmiluj sie.
K. Panie, zmiluj sie.
S. Kyrie eleison.
M. Kyrie eleison.
S. Kyrie eleison.
M. Christe eleison
S. Christe eleison
M. Christe eleison
S. Kyrie eleison.
M. Kyrie eleison.
S. Kyrie eleison.
6. Gloria - Chwała Trójcy Przenajświętszej.
Gloria jest to pieśń chwalebna i dziękczynna za wszystkie dary, których udziela nam Trójca Przenajświętsza. Pieśń te opuszcza się we Mszach odprawianych w kolorze czarnym i fioletowym, oraz zielonym w ciągu tygodnia i we Mszach wotywnych.
Gloria jest to pieśń chwalebna i dziękczynna za wszystkie dary, których udziela nam Trójca Przenajświętsza. Pieśń te opuszcza się we Mszach odprawianych w kolorze czarnym i fioletowym, oraz zielonym w ciągu tygodnia i we Mszach wotywnych.
K. Chwała na wysokości Bogu.
W. A na ziemi pokój ludziom dobrej woli. * Chwalimy Cię * Błogosławimy Cię * Wielbimy Cię * Wysławiamy Cię * Dzięki Ci składamy, bo wielka jest chwała Twoja. Panie Boże, Królu Niebios, * Boże, Ojcze wszechmogący Panie Synu Jednorodzony, Jezu Chryste. * Panie Boże, Baranku Boży * Który gładzisz grzechy świata, * przyjm błagania nasze. * Który siedzisz po prawicy Ojca, zmiłuj się nad nami. * Albowiem tylko Tyś sam jeden święty * Tylko Tyś jest Panem. * Tylko Tyś najwyższy, Jezu Chryste. Z Duchem Świętym (+) w chwale Boga Ojca. Amen.
S. Gloria in excelsis Deo.
M. Et in terra pax hominibus bonae voluntatis. * Laudamus te. * Benedecicimus te. * Adoramus te. * Glorificamus te.* Gratius agimus tibi propter magnam tuam. Domine Deus, Rex caelestis, * Deus Pater omnipotens. Domine Fili unigenite, Jesu Christe. * Domine Deus, Agnus Dei, Filius Patris. * Qui tollis peccata mundi, * suscipe deprecationem nostram. * Qui sedes ad dexteram Patris, miserere nobis. * Quoniam tu solus Sanctus. * Tu solus Dominus.* Tu solus Altissimus, Jesu Chhriste. Cum Sancto Spiritu (+) in gloria Dei Patris. Amen.
7. Kolekta - Modlitwa Kościelna
Kapłan całuje ołtarz, następnie pozdrawia wiernych wżywając ich do modlitwy.
Kapłan całuje ołtarz, następnie pozdrawia wiernych wżywając ich do modlitwy.
K. Pan z wami.
W. I z duchem twoim.
K. Módlmy się
W. I z duchem twoim.
K. Módlmy się
S. Dominus vobiscum.
M. Et cum spiritu tuo.
S. Oremus.
Kapłan wraca do mszału, aby odczytać uroczystą modlitwę Kościoła, zwaną również Kolekta, czyli modlitwa zgromadzenia. W naszym to imieniu prosi kapłan Boga, by wejrzał na potrzeby swojego ludu, użyczył mu laski i szczęśliwie doprowadził do życia wiecznego.
Do głównej kolekty dochodzą często dodatkowe. Pierwsza i ostatnia kończą się słowami:
K. Przez wszystkie wieki wieków.
W. Amen.
W. Amen.
S. Per omnia saecula saeculorum.
M. Amen.
CZĘŚĆ TRZECIA
8. Lekcja
W trzeciej części Bóg odpowiada na nasze modlitwy, pouczając nas słowem natchnionym o Sobie i o naszych względem Niego obowiązkach
8. Lekcja
W trzeciej części Bóg odpowiada na nasze modlitwy, pouczając nas słowem natchnionym o Sobie i o naszych względem Niego obowiązkach
Pierwsze czytanie jest wyjęte z Pism Starego Testamentu, lub z listów i Dziejów Apostolskich. W niektóre dni postne mamy dwie lub sześc. lekcyj. We Mszach śpiewanych Lekcja jest śpiewana przez subdiakona.
Po skończonym czytaniu odpowiada się:
W. Bogu niech będą dzięki.
M. Deo gratias.
9. Graduał i Alleluja (względnie Traktus, Sekwencja).
Po Lekcji chór śpiewa (względnie kapłan czyta) tekst śpiewu miedzylekcyjnego zwanego Graduałem. Tekst ów jest przeważnie wyjęty z Psałterza, streszcza pobożne uczucia, jakie nam czytanie Pisma Świętego nasunęło. Alleluja - słowo hebrajskie, oznaczające "śpiewajcie Panu" - jest okrzykiem radości płynącej z serca Kościoła Świętego na skutek dobrodziejstw Bożych
Po Lekcji chór śpiewa (względnie kapłan czyta) tekst śpiewu miedzylekcyjnego zwanego Graduałem. Tekst ów jest przeważnie wyjęty z Psałterza, streszcza pobożne uczucia, jakie nam czytanie Pisma Świętego nasunęło. Alleluja - słowo hebrajskie, oznaczające "śpiewajcie Panu" - jest okrzykiem radości płynącej z serca Kościoła Świętego na skutek dobrodziejstw Bożych
W dni postne Alleluja zastąpione jest przez Traktus - czyli Psalm. W niektóre uroczystości śpiewa się również utwór rytmiczny zwany Sekwencją, np. Dies Irae, Stabat Mater, Veni Creator i in.
Oczyść serce moje i wargi moje, wszechmogący Boże, któryś wargi Izajasza proroka rozżarzonym węglem oczyścił. I mnie tez przez łaskawe miłosierdzie swoje racz tak oczyścić, iżbym mógł godnie opowiadać święta Ewangelię Twoją. Przez Chrystusa, Pana naszego. Amen.
Munda cor meum, ac labia mea, omnipotens Deus, qui labia Isaiae prophetae calculo mundasti ignito: ita me tua grata miseration dignare mundare, ut sanctum Evangelium tuum digne valeam nuntiare. Per Christum Dominum nostrum. Amen.
Podczas uroczystej Mszy diakon kładzie księgę Ewangelii na ołtarzu, a po nasypaniu kadzidła przez celebransa klęka na najwyższym stopniu, odmawia Munda cor i prosi o błogosławieństwo, którego udziela mu kapłan
W cichej Mszy św. modlitwę tę odmawia sam kapłan - we Mszach żałobnych opuszcza się ją.
Racz, Panie, pobłogosławić. Bóg niech będzie w sercu moim i na ustach moich, abym godnie i umiejętnie głosił Ewangelię Jego. Amen.
Jube, domne (Domine) benedicere. Dominus sit incorde tuo (meo) et in labiis tuis (meis): ut digne et competenter anunties (annuntiem) Evangelium suum. Amen.
11. Ewangelia
Podczas uroczystej Mszy św. diakon, a podczas cichej kapłan przechodzi na stronę Ewangelii i czyta (względnie śpiewa) naznaczywszy poprzednio mszał, czoło, usta i piersi znakiem krzyża
Podczas uroczystej Mszy św. diakon, a podczas cichej kapłan przechodzi na stronę Ewangelii i czyta (względnie śpiewa) naznaczywszy poprzednio mszał, czoło, usta i piersi znakiem krzyża
W Ewangelii przemawia do nas sam Pan Jezus.
Wierni wstają
K. Pan z wami.
W. I z duchem twoim.
K. Wyjątek z (Początek) Ewangelii według św. Mateusza (Marka, Łukasza, Jana).
W. Chwała Tobie Panie
W. I z duchem twoim.
K. Wyjątek z (Początek) Ewangelii według św. Mateusza (Marka, Łukasza, Jana).
W. Chwała Tobie Panie
S. Dominus vobiscum.
M. Et cum spiritu tuo.
S. Sequentia (Initium) sancti Evangelii secundum Matthaeum (Marcum, Lucam, Joannem).
M. Gloria tibi, Domine.
Skończywszy czytać Ewangelię kapłan całuje mszał mówi po cichu:
Przez te słowa Ewangelii niechaj będą zgładzone przewinienia nasze.
Per evangelica dicta deleantur nostra delicta.
W. Chwała Tobie Chryste.
Per evangelica dicta deleantur nostra delicta.
M. Laus tibi, Christe.
12. Kazanie.
13. Credo - Wyznanie wiary
Odmawia się w niedziele, święta Rytu zdwojonego I klasy, w święta Pańskie i Matki Bożej, w święta Apostołów, Ewangelistów oraz Doktorów, w końcu we Mszach wotywnych i uroczystościach śpiewanych
13. Credo - Wyznanie wiary
Odmawia się w niedziele, święta Rytu zdwojonego I klasy, w święta Pańskie i Matki Bożej, w święta Apostołów, Ewangelistów oraz Doktorów, w końcu we Mszach wotywnych i uroczystościach śpiewanych
K. Wierzę w jednego Boga,
W. Ojca wszechmogącego, Stworzyciela nieba i ziemi, wszystkich rzeczy widzialnych i niewidzialnych. I w jednego Pana Jezusa Chrystusa, Syna Bożego jednorodzonego, który jest zrodzon przed wszystkimi wiekami. Bóg z Boga, Światłość ze Światłości. Bóg prawdziwy z Boga prawdziwego. Zrodzony a nie stworzony, współistotny Ojcu, a przez Niego wszystko się stało. On to dla nas ludzi i dla naszego zbawienia zstąpił z niebios. (PRZYKLEKNĄĆ) I ZA SPRAWĄ DUCHA ŚWIĘTEGO PRZYJĄŁ CIAŁO Z MARYI DZIEWICY I STAŁ SIĘ CZŁOWIEKIEM Ukrzyżowany również za nas, pod Poncjuszem Piłatem został umęczony i pogrzebany. I zmartwychwstał dnia trzeciego, jak oznajmia Pismo. I wstąpił do nieba, siedzi po prawicy Ojca. I powtórnie przyjdzie w chwale sądzić żywych i umarłych, a Królestwu Jego nie będzie końca. Wierzę w Ducha Świętego, Pana i Ożywiciela, który od Ojca i Syna pochodzi, który z Ojcem i Synem wspólnie odbiera uwielbienie i chwałę, który mówił przez Proroków. Wierzę w jeden, święty, powszechny i apostolski Kościół Wyznaje jeden chrzest na odpuszczenie grzechów. I oczekuję wskrzeszenia umarłych i żywota wiecznego (+) w przyszłym świecie Amen.
S. Credo in unum Deum:
M. Patrem omnipotentem, factorem caeli et terrae, * visibilium omnium et invisibilium. * Et in unum Dominum, Iesum Christum, Filium Dei unigenitum. * Et ex natus ante omnia saecula. * Deum de Deo, lumen de lumine, Deum verum de Deo vero. * Genitum non factum, consubstantialem Patri: per quem omnia facta sunt. Qui propter nos homines, et propter nostra salutem descendit de caelis. * (PRZYKLEKNĄĆ)ET INCARNATUS EST DE SPIRITU SANCTO EX MARIA VIRGINE: ET HOMO FACTUS EST. * Crucifixus etiam pro nobis: sub Pontio Pilato passus, et sepultus est. * Et resurrexit tertia die, secundum Scripturas. Et ascendit in caelum: sedet ad dexteram Patris. * Et iterum venturus est cum gloria judicare vivos, et mortuos: cujus regni non erit finis. * Et in Spiritum Sanctum, Dominum et vivificantem: * Qui ex Patre Filioque procedit. * Qui cum Patre et Filio simul adoratur, et conglorificatur: qui locutus est per Prophetas. * Et unam, sanctam, catholicam et apostolicam Ecclesiam. * Confiteor unum baptisma in remissionem peccatorum. * Et expecto resurrectionem mortuorum. Et vitam (+) venturi saeculi. Amen.
